Kung adunay usa ka bata nga niwang kaayo, tingali nakadungog ka sa usa ka tawo gikan sa tigulang nga henerasyon nga nagsulti niini, “Nagakaon ka ug daghan apan ikaw niwang gihapon, siguro naa jud mga bitok sa imong tiyan!” Samtang ang mga bitok sa mga bata dili gyud ginaingon nga “mangawat” sa ilang pagkaon ug makapaniwang, komon kaayo alang sa mga bata nga nag-edad lima ngadto sa napulo ka tuig nga adunay mga bitok.
Ania ang maayong balita – ang mga bitok sa mga bata komon kaayo ug ang kondisyon sayon nga pag-treat, mao dapat dili kaayo mabalaka.
Unsa ang mga bitok sa mga bata?
Ang mga bitok sa mga bata, usa ka klase nga parasito. Adunay daghang klaseng bitok sa mga bata, lakip na ang threadworm, roundworm, tapeworm, whipworm ug hookworm. Maayo na lang, ang kadaghanan niini nga mga bitok panagsa ra nga hinungdan sa kabalaka.
Kasagaran sila maka-infect sila sa mga bata nga nakapuyo sa mga lugar nga daghan ug tawo ug kulang sa tamang sanitation ug hygiene.
Ang mga threadworm, o pinworm, kasagarang makita sa mga bata dinhi. Kini ang gagmay nga mga puti nga bitok nga may usa ka blunt nga ulo ug talinis nga ikog. Makapuyo sila sa lawas sa tawo sulod sa unom ka semana.
Mga hinungdan sa mga bitok sa mga bata
Sayon ra para sa mga bitok nga mu-infect sa mga bata. Sukwahi sa popular nga pagtuo, dili kailangan na hugaw ang gaplibot sa mga bata para sila magkabitok.
Ang mga bata makakuha ini kung mugunitan nila ang mga itlog sa bitok ug ibutang dayon ang ilang kamot sa ilang baba ug tunlon kini nga mga itlog. Ug kon nahibulong ka kung asa nila makuha ang mga itlog, kini usahay gikan sa pagunit sa laing tawo nga na-infect na pud ug bitok.
Ang mga bata mahimo pud nga makakuha ug bitok sa direktang paghikap sa mga dulaan, panapton nga lino, muwebles, mga galamiton sa pultahan o bisan unsang butang nga kaniadto natandog sa usa ka tawo nga na-infect na ug bitok.
Busa oo, sayon ra alang sa mga bata nga makakuha ug bitok, ug wala’y daghan nga mahimo nimo aron dili kini mahitabo. Ingon nga nahibal-an mo, human-specific ni nga parasito mao dili ni makuha sa imong anak gikan sa inyong mga gialagaaan nga hayop.
Mga sintomas sa mga bitok sa mga bata
Kini ang labing komon nga mga simtomas:
- Ang pagkatol sa lubot (mao nga kung makita nimo nga sila nagkalot sa ilang mga lubot nga sobra, atimana dayon)
- Dali ma-iritate
- Dili maayong pagtulog
- Kalit nga kakulang o pagtaas sa gana mukaon
Ang pipila sa dili kaayo komon nga mga sintomas naglakip sa:
- Pagkatol sa libot sa vagina: Sa pipila ka mga talagsaon nga mga kaso, ang babaye nga threadworm mag-migrate gikan sa anus ngadto sa vagina ug kini makahimo sa imong anak nga babaye nga makasinati og vulvovaginitis (pagpanghubag sa vagina) nga dili jud komportable. Ang mga simtoma naglakip sa irritation ug vaginal discharge.
- Pagsakit sa tiyan, pagkalipong, ang feeling nga kasukaon, ug pagsuka
Samtang dili nimo makita ang mga bitok sa tae sa imong anak, pangitaa ang mga bitok sa mga bata nga naa palibot sa anus sa imong anak. Human siya makatulog, pagbahin sa iyang lubot, ug paggamit og usa ka suga aron tan-awon ang didto kung naa ba bitok. Ang mga bitok sa mga bata, murag mga piraso sa gapas nga hangtud sa 1.5cm ang gitas-on.
Mahimo usab nimo nga makit-an ang mga itlog. Ang mga itlog sa bitok, murag mga gamay nga white specs.
Pag-testing kung naa ba bitok sa mga bata
Ang sticky tape test labing komon. Mahimo nimo ibutang ang sticky tape sa ibabaw sa anus sa imong anak ug dayon kuhaa kini. Kung adunay mga itlog, kini magpakita nga white specs kung tutukan ug suga.
Gihimo usab kini sa mga doktor, nga ibutang lamang nila ang sticky tape sa usa ka glass slide, ug tan-awon kini gamit ang microscope.
Maayo nga buhaton kini nga test sa sayo sa buntag, sa dili pa ang imong mga bata maligo, mag-poop o mag-pahid sa iyang lubot.
Pagtambal sa bitok sa mga bata
Pag-usab, ang mga bitok sa mga bata dili butang nga dapat ikabalaka pag-ayo kay kini sayon ra pag-tambal.
Ang imong doktor puwede nga magreseta kanimo ug antiparasitic tablets, nga sayon nga makuha over the counter. Ang mga tableta mu-epekto ra pud dayon human sa usa ka dose o duha ka doses.
Walay tambal ang ginareseta sa mga bata nga three months below.
Kung ang imong anak adunay mga threadworms, labing maayo nga tambalan na tanang miyembro sa pamilya. Kini makapugong sa pagkalat sa mga bitok.
Kon ang imong anak aduna nay bitok, buhata ang responsibilidad nimo sa katilingban ug ayaw sa siya pagawasa sa balay aron dili siya makatakod sa laing bata. Dali ra baya makuha ang mga itlog sa bitok, ug kini komon pud sa mga worm infection na mubalik.
Paglikay
Dili nimo hingpit nga mapugngan ang bitok sa mga bata, kini tungod kay wala ka mahibalo kinsa ang adunay mga bitok, ug dili nimo mahimo nga ma-lock ang imong anak sa balay ug ibutang siya sa bubble. Apan aron mamenosan ang posibleng pagkatakod sa imong anak, ania ang pipila ka mga butang nga mahimo nimo:
- Pahinumdumi ang imong anak na kanunay maghugas sa iyang mga kamot, ilabi na usa siya mukaon
- Kanunay nag magputol ug ang mga kuko sa imong anak
- Pugngi ang imong anak sa pagkalot sa iyang lubot o pagbutang sa iyang mga tudlo sa baba
- Limpyohi pirmi ang mga lingkoranan sa kasilyas
Kung adunay usa ka tawo sa pamilya nga adunay mga bitok, kanunay nga maglaba sa ilang mga sinina ug higdaanan gamit ang tubig nga nay sabon, miskan pila pa ka-adlaw after siya matambalan.
Mga komplikasyon
Sama sa gihisgutan, dili kaayo harmful ang threadworms. Ang mahitabo ra gyud, mangatol ang bata ug dili komportableng ang palibot sa iya anus. Ang pagkatol ang maka-cause sa pagsamad sa iyong lubot.
Kung daghan na ang threadworm mahimong hinungdan sa pagsakit sa tiyan. Ang mga threadworm kasagaran dili makapaniwang.
Ang hookworm puwede mahimong hinungdan sa anemia (iron deficiency), ug ang roundworm puwede mahimong hinungdan sa wheezing ug sa dry cough. Apan ayaw kabalaka tungod kay dili dako ang chance nga makuha nimo na.
Busa hinumdomi, kung naay bitok sa mga bata, dili kini dako nga problema. Adto ra sa doktor, ug dali ra na sila maayo.
Translated from The Asian Parent Philippines
Source: Raisingchildren.net.au, Combantrin
Republished with permission from theAsianParent Singapore