Dengue: Mga kailangan mong malaman tungkol sa sakit na ito

Walang humpay ang pag-ulan ng mga nakaraang linggo. Ngayong tila humupa na ang mga bagyo, ipinag-aalala naman ng mga magulang ang mga sakit na puwedeng maidulot nito. Isa na rito ang Dengue. Ano nga ba ang mga sintomas ng dengue? May gamot ba para dito? Paano ito maiiwasan?

Nitong mga nakaraang taon, naging laganap ang sakit na dengue lalo na sa Pilipinas. Ayon sa mga eksperto, ang pinakamahalagang panlaban sa virus na ito ay ang kaalaman kung paano ito masasangga at masusugpo upang hindi na kumitil pa ng mga buhay.

Ang dengue ay isang viral infection na kinakalat ng mga babaing Aedes mosquito. Ito ay nagiging sanhi ng malalang komplikasyon, pero ang maagang diagnosis at maagap na paggamot ay nakakapagligtas ng buhay.

390 MILYONG TAO bawat taon ay tinatamaan ng dengue.
9.75 MILYON o 25% ng mga infected ng dengue ay namamatay.

Ang mga unang sintomas ay nakikita 5-8 araw pagkatapos makagat. Ang mga malalang warning signs ay nakikita 3-7 araw pagkatapos lumabas ng unang sintomas.

Ang unang sintomas ng dengue ay ang pagkakaroon ng lagnat (40°C) na may kasamang 2 sa mga sumusunod:

• Malalang sakit ng ulo
• Pananakit sa likod ng mata
• Skin rash
• Pagkahilo at pagsusuka
• Pananakit ng muscles at joints

Ang mga malalang sintomas ay:

• Pagsusuka na may kasamang dugo
• Hirap sa paghinga
• Malalang pananakit ng abdomen
• Pagdurugo ng ilong
• Pagkahilo, mental confusion at seizures
• Pamumutla, at pamamasa ng kamay at paa

Sa bahay:

• Maglagay ng mga halamang cintronella sa paligid ng bahay.
• Siguraduhing walang mga lalagyan ng tubig na nababahayan ng lamok. Itaob ang mga lalagyan palagi at siguraduhing tuyo ang mga ito.
• Gumamit ng mga kulambo o insect lamps.
• Makakabuti ang screen sa mga bintana at pinto. Palaging isara ang mga ito para walang makapasok na lamok.

Sa Eskwelahan:

• Gumamit ng mosquito patch o anti-mosquito spray. Maglagay ng extra sa bag ng bata at turuan siyang maglagay nito.
• Pagsuotin ng mahabang medyas ang bata.
• Ibilin sa bata na lumayo sa mga kanal o anumang stagnant water, lalo sa hardin at playground.
• Turuang huwag makikigamit ng inuman o kubyertos ng iba.

Inilunsad ang Allied Against Dengue Philippines noong July 12, 2016 para magkaisa ang lahat sa paglaban at pagtupok sa dengue. Ito ay isang bukas na movement at koalisyon na pinangungunahan ng mga liderato na naglalayong bigyan ng sapat na kaalaman bilang armas ang mga healthcare providers, pribado at pampublikong organisasyon, at mga pamayanan, para masugpo ang dengue virus sa bansa.

May gamot ba para sa Dengue?

Walang gamot o antibiotic para sa dengue virus. Para sa tipikal na dengue fever, nakatutok ang paggamot sa pagpapahupa ng mga sintomas (symptomatic treatment).

Ang papaya leaf extract o katas ng dahon ng papaya ay ginagamit para sa paggamot ng dengue fever.

Ang dengue hemorrhagic fever (DHF) ay isang syndrome na dumadapo sa mga batang nasa edad na 10 taon pababa. Ang komplikasyon ng dengue ay nagiging sanhi ng abdominal pain, hemorrhage (bleeding), at circulatory collapse (shock).

Taong April 2016, isang bakuna ang inaprubahan ng World Health Organization para sa mga dengue-endemic areas. Ito ay maaari lamang ibigay sa mga nakitaan na ng sintomas ng dengue, at hindi sa mga malulusog na sanggol.

Isinalin sa wikang Filipino ni ANNA SANTOS VILLAR
https://ph.theasianparent.com/what-you-need-to-know-about-dengue