Ang ting-init mao ang panahon nga manubo ang mga makalagot, ug masakit nga pigsa, ilabi na sa mga bata. Unsaon pag-ayo ang pigsa? Susiha dinhi!
Ang pigsa, o sa English pa “boil,” kay usa ka sakit na mutubo sa panit kung mainpeksyon kini sa hair root o sa iyang gawasanan sa singot. Adunay usa ka hubag sa panit ug sa tunga adunay nana. Sumala sa mga tests, kini walay labot sa kinatibuk-ang panglawas sa usa ka bata. Tinuod lang kini moabut labi na sa ting-init. Sakit hinuon, apan dili kini usa ka seryoso nga sakit o sa usa ka seryoso nga problema, gawas nga lamang nga motubo kon ang pribado nga mga bahin sama sa sampot ug nawong, ug kon dili matambalan, ang impeksyon mukalat sa ubang bahin sa sistema sa lawas.
10 ka butang nga dapat mahibal-an bahin sa pigsa:
1. Ang pigsa gitawag usab nga furuncle. Kung daghan o grupo ang mutubo, carbuncle na ang tawag. Kung dako kini, gitawag kini nga abscesses. Kini magsugod sa pagpula sa usa ka parte lawas, dayon mupadayon sa humok nga panghubag. Kini puti tungod sa pagtigum sa nana sa ilalom sa panit, paghuman sa upat ngadto sa pito ka adlaw.
2. Kasagaran kini mutubo sa nawong, liog, bukton, abaga, ug sa lubot. Kung adunay usa ka mutubo, dako ang chance nga aduna pa’y laing bahin sa lawas na gitubuan ug pigsa.
3. Mugawas ang pigsa kung naa mga bakterya nga gitawag Staphylococcus aureus, nga nisulod sa root sa buhok o mga follicles, sa oil glands, o sweat pore o kung asa gagawas ang singot, nga pinaagi sa mga samad sa panit, sumala kay Dr. Jerry Villarante, MD.
4. Kini dili kasagaran delikado, tungod kay ang atong mga lawas adunay natural nga depensa aron makigbisog sa bakterya.
5. Walay external factors na direkta nga hinungdanan ani.
6. Ang impeksyon, ug ang pagkalat sa sistema ang kinahanglan nga ayuhon dayon. Ang ubang mga sintomas sa impeksyon mao ang taas nga hilanat, pagkalat sa pagpula sa panit, ug nagkagrabe nga kasakit.
7. Ang tanan mahimong magkapigsa. Wala usab’y paagi para mapugngan kini nga mahitabo.
8. Adunay mga sakit o kondisyon nga makapagpagrabe ani: diabetes, eczema ug nakaabli nga samad, busa makasulod ang mga bakterya, hinay nga sistema sa depensa o immune system, ug anemia o iron deficiency. Ang simpleng sayop nga paghinlo sa lawas ug kakulang sa hustong nutrisyon mahimo usab nga hinungdan sa usa ka pigsa. Adunay usab mga tambal nga makapahinay immune system. Kinahanglan nimo nga susihon o susihon ang mga epekto sa mga tambal nga gihatag sa bata.
9. Kinahanglan mokonsulta sa imong doktor, ilabi na kon dili maulian sulod sa 2 ngadto sa 3 ka adlaw, ug walay center o pagtawag sa mga tigulang nga “mata,” sa diha nga adunay taas nga hilanat nga signal sa impeksyon, ug mutubo na o mudaghan na. Labaw na kinahanglan dad-on sa doktor kung ang bata adunay diabetes o mga problema sa immune system. Sumala kay Dr. Villarante, kinahanglan sa bata ug mga antibiotics, cloxacillin, ug kinahanglan nga pagawason ang nana.
10. Puwede nga sa balay ra magtambal sa pasa, pinaagi aning mga procedure:
a. Butangi ang pasa ug warm compress para muabli o mubuto ang “mata” sa pigsa ug mugawas ang nana. Gamita lang mga tuwalya o labakara nga gibasa sa tubig nga dili init ug dilid pud bugnaw. Dayong ibutang ang tuwalya o labakara sa pigsa ug pila ka minuto. Buhata kini sa makadaghan sa usa ka adlaw. Siguraduha nga ang kamot limpyo kung ga tambal sa pigsa.
b. Siguraduha nga pirmi limpyo ang lawas sa naay pigsa. Paspas mukalat ang pigsa, labaw na kung naa hugaw o germs. Kung ang mga samad mag-abli na, tangtanga ang nana u gang dugo ug punasi dayon ang samad, gamit ang limpyo nga gapas nga gibabad sa antiseptic solution. Hugasi ug iap-uga ang palibot sa pigsa, ug tabuni ug plaster o gauze aron mapugngan ang pagkalat niini, ug para dili kaluton sa bata. Hugasi ang kamot human sa paghinlo sa mga pigsa.
c. Kung ang bata naay pigsa, makatabang ang paghugas sa bata kada adlaw, o kaduha sa usa ka adlaw, labaw kung grab kainit ang panahon. Gamit pud ug antiseptic solution sa pigsa mismo for one week. Hatagi siya sa iyang kaugalingong tualya ug mga higdaanan, nga dili gamitun sa uban. Labhi usab kini kada gamiton aron mamatay ang mga kagaw. Apila ang mga sanina nga gigamit sa naay pigsa.
d. Ayaw pislita! Ang hubag mahimong mas delikado sa impeksyon kung kini gihimo, ug sakit kaayo para sa bata. AYAW pud ug gamit ug dagum sa pagpagawas sa nana tungod kay puwede ka makakuha ug tetanus gikan niini.
e. Kanunay nga susihon kung naay bag-ong pigsa nga nitubo sa ubang bahin sa lawas sa bata. Dalha dayon imong anak sa doktor kung ang pigsa mudaghan o musakit kaayo.
f. Pangutan-a ang doktor kung unsang pain reliever ang puwede tumaron sa bata. Sumala kang Dr. Villarente, kasagaran na paracetamol ang ginahatag sa bata. Sunda ang naa sa reseta sa doktor, tungod kay delikado kung mapalabian.
g. Kung dili effective ang antibiotics, ipa-blood-test ang pasyente kay basig kinahanglan na ug minor nga operasyon para matangtang ang nana. Ginatawag ang procedure nga incision o drainage. Adunay general anaesthesia ug surgeon ang maghimo sa procedure. Hatagan pud ang pasyente ug antibiotics pinaagi sa intravenous drip o IV. Kini anaa sa grabeng mga kaso lang.
h. Sa probinsiya, ug kadtong nagtuo sa mga tanom nga medisina, ang dahon sa gumamela ang ginagamit para mahinog ang pigsa. Ug usa kini nga kinaraan nga pagtuo nga pagtambal sa pigsa. Daghan pa kaayo ang gahimo ani tungod kay nakita nila ang pagkaayo sa pasyente.
Ang gumamela ang usa sa mga herbal nga mga tambal nga mahimong magamit aron dali mahinog ang pigsa. Aron mahimo kini, ginahugas ug ginapa-uga ang dahon sa gumamela, dayon ginadukdok hangtud sa mapino kini ug mugawas iyang katas. Dayon kini ibutang sa ibabaw ug sa palibot sa pigsa. Siguroha nga ang pirmi limpyuhan ang pigsa ug ang mga kamot nga ginagamit para tambalan kini.
Naay mga bata nga kanunay nga magkapigsa, sa nagkalainlain nga mga panahon, ug usahay gani mukalat pa ang pigsa ngadto sa mga kauban nila sa balay. Sumala sa mga doktor, tungod kini sa bakterya nga naa sa sistema sa bata, mao nga kanunay adunay usa ka impeksyon, bisan masamaran o magasgasan lang. Gina-imbestigahan sa mga doktor pud kung naa underlying medical condition ang bata.
Isinalin mula sa artikulong https://ph.theasianparent.com/gamot-sa-pigsa