Lagnat ng baby: Sanhi, sintomas, at lunas

Iba ang pag-aalala kapag si baby ang may karamdaman. Aligaga si nanay at tatay kapag nagising sa gitna ng gabi at walang humpay ang iyak ng bata, at nakakaramdam ng lagnat ng baby.

Alam mo ba ang dapat gawin sa lagnat ng baby?

Lagnat ng baby: Paano malalaman kung lagnat nga

Sabi ng mga doktor, noo ang dapat na kinakapa o di kaya ay hinahalikan, para malaman kung mainit kaysa normal ang temperatura ng bata. Kapag naramdamang mainit, lalo na kapag nakakapaso pa ito, malalaman na agad kung nilalagnat.

Payo ni Apple Tagatha, RN, isang school nurse, dapat na gumamit ng baby thermometer. Ito kasi ang makapagsasabi ng tiyak na temperatura niya, at kung dapat bang dalhin sa doktor para alamin kung ano ang nararapat na paggamot.

Ayon sa American Academy of Pediatrics (AAP), ang normal na body temperature ng isang malusog na sanggol ay mula 36°C hanggang 37.9°C. Kapag ang temperature ay nasa 38°C o mas mataas, may lagnat ang bata.

Lagnat ng baby: Bakit nilalagnat?

Ang lagnat ang karaniwang unang hudyat na may nilalabanang impeksiyon ang katawan o sistema ng bata, paliwanag ni nurse Apple.

Ang lagnat ay kadalasang may kaugnayan sa mga sumusunod na sakit:

• pulmonya
• urinary track infection (UTI)
• blood infection
• impeksiyon sa tainga
• impeksiyon sa bituka
• sipon
• sore throat
• meningitis
• iba pang viral illnesses

Lagnat ng baby: Pag-aalaga sa nilalagnat na sanggol

Bagamat mabuting nalalaman na may impeksiyon sa katawan ni baby sa pamamagitan ng lagnat, ang mga nararamdaman niya ay malayo sa mabuti. Kaya nga siya ay maaaring maging iyakin dahil iritable.

Dapat gawin: Tabihan at huwag iiwanan ang bata. Kailangan kasing ma-monitor kung tumataas ba ang lagnat, kung nagsusuka, o kung labis ang pag-iyak nito. Walang masama sa pagkarga at pag-ugoy sa kaniya. Kapag hawak mo kasi ang sanggol, mas mapapakiramdaman mo ang init ng katawan nito.

Pagmasdan din kung nakakatulog, o kung kulang o sobra ang oras ng tulog, kung hindi makakain o ayaw dumede, o hindi nakikipaglaro o nakikipag-“usap” sa inyo. Ito ang mga kritikal na obserbasyon na dapat ikwento sa doktor para malaman ang kalagayan ni baby.

Kapag may lagnat, may posibilidad na ma-dehydrate ang bata, lalo kapag hindi siya nakakainom ng sapat na tubig at fluids, at kung may kasamang pagsusuka. Mas mabilis na ma-dehydrate ang mga sanggol kaysa sa mga matatanda.

Ilang senyales ng dehydration ay: umiiyak pero walang luha, tuyo ang labi, at madalang ang pag-ihi (na makikita sa lampin nito, na palaging tuyo). Kung ikaw ay nagpapadede, gawing mas madalas kaysa dati para maiwasan ang dehydration.

Dapat gawin: Siguraduhing mapainom ng tubig ang bata. Kung nagsusuka, o nagtatae nang madalas, at nakitaan na ng signs ng dehydration, dalhin kaagad sa doktor.

Kapag labis ang init ng buong katawan, kailangan ng sanggol ng sapat na atensiyon. Dapat na mapababa ang lagnat nito, para makaiwas sa komplikasyon.

Dapat gawin: Iwasan ang pagbabalot o pagdadamit ng makapal sa bata, payo ni nurse Apple. Dati kasi, sinasabi ng iba na dapat balutin para hindi ginawin. Kapag makapal ang balot o damit ng bata, nakukulob ang init ng katawan nito at lalong hindi gagaling.

Bigyan ng sponge bath o punasan ng tuwalyang binasa sa maligamgam na tubig si baby. Pwede rin naman ang tepid water, sabi ni nurse Apple. Makakatulong din ang pagpapahangin gamit ang bentilador o pamaypay. Kailangan din nitong magpawis para mailabas ang init ng katawan.

Image from Freepik

Lagnat ng baby: Kailangan bang painumin ng gamot si baby?

Kumunsulta sa iyong pediatrician bago bigyan si baby ng anumang gamot. Karaniwang acetaminophen o ibuprofen ang nirereseta ng doktor, pero ang dose o dami at dalas ng pagbigay nito ay doktor lang ang makapagsasabi. Huwag na huwag bibigyan ng aspirin si baby.

Patuloy na kunin ang temperatura ng bata. Itanong sa doktor ang tamang pagitan ng oras ng pagkuha nito. Kailangang ma-monitor kung bumababa o patuloy na tumataas ang lagnat.

Lagnat ng baby: Kailan dapat dalhin sa duktor

• Kung ang baby ay 3 hanggang 6 na buwang gulang, at ang lagnat ay nasa 38.3°C o mas mataas, o kung higit sa 6 na buwang gulang at ang lagnat ay 39.4°C o mas mataas. Mahina pa ang resistensiya ng bagong panganak na sanggol, kaya’t hindi nito kayang labanan ang impeksiyon ng walang medical intervention.
• Minsan din ay nagiging mas malamig ang katawan nito imbis na mainit kapag may lagnat, kaya’t kung ang temperature ay mas mababa sa 36°C, kailangan din dalhin sa doktor.
• Dagdag pa kung walang ganang kumain o dumede, umuubo, nagsusuka, nagtatae, hindi tumitigil sa pag-iyak, hindi makatulog.
• Kung ang lagnat ay hindi bumababa sa paglipas ng 24 oras hanggang 48 oras. Kung ito ay lagnat lamang na walang komplikasyon, nawawala ito ng kusa sa loob ng 24 na oras.
• Maputla o sobrang pula ng kulay ng balat ng sanggol, at halos hindi umiihi.
• May seizure o kumbulsyon. Minsan ay kinukumbulsyon, o nanginginig at naninigas ang sanggol dahil sa taas ng lagnat. Ito ang tinatawag na febrile seizure at nangyayari ito sa mga unang oras ng lagnat.
  Hindi naman dapat ipag-alala ito kung panandalian o segundo lang ang tagal nito, ayon kay nurse Apple, bagamat dapat na sabihin ito sa doktor. Kung higit sa 5 minuto ang kombulsyon o seizure, isugod ang bata sa ospital.
• Matamlay, laging tulog, hindi umiiyak o sobra naman ang pag-iyak.
• May rashes sa katawan, o kaya ay maliliit na purple-red spots na hindi nawawala sa buong katawan, bukod sa mataas na lagnat.
• Hindi makahinga, o hirap huminga. Maaaring ito ay sintomas ng pulmonya o bronchiolitis.

Kung ang bata ay 6 na buwan pataas at hindi naman matamlay, at patuloy na umiinom at dumedede, at walang ibang sintomas, posibleng mawala din ang lagnat, kaya’t dapat maghintay ng 24 oras kung magiging mas mabuti ang pakiramdam nito.

Sources: Apple Tagatha, RN, MayoClinic, Healthline

Basahin: Ang mga kailangan malaman tungkol sa impeksyon sa tenga