Bulate sa tiyan, paano nakukuha at paano nagagamot? Alamin ang mga kasagutan rito.
Mababasa sa artikulong ito:
- Mga bulate sa tiyan at mga posibleng sanhi nito
- Mga sintomas kapag may bulate sa tiyan.
- Gamot para sa bulate sa tiyan ng bata.
Pagdating sa kalusugan ng ating anak, lahat ay gagawin natin. Iniingatan natin sila para hindi magkasakit at lahat ng makikita nating makakasama para sa kanila at pinipilit nating iwasan.
Pero paano kung ang magdadala ng sakit sa kanila ay isang bagay na napakaliit at hindi mo namamalayan? Tulad na lang ng bulate sa tiyan ng bata.
Mga bulate sa tiyan ng bata at mga posibleng sanhi nito
Sa dami ng sakit na pwedeng makuha ng isang bata sa kaniyang kapaligiran, isa sa mga madalas makalimutan at balewalain ng mga magulang ay ang pagkakaroon ng bulate sa tiyan.
Dahil sa liit ng mga ito, halos imposibleng malaman kung paano makakarating ang bulate sa tiyan ng iyong anak. At bagamat maliliit lang ang mga ito, maari pala itong magdulot ng impeksyon at sakit, at kung hindi maaagapan, maaring maging sanhi ng mga komplikasyon sa kalusugan ng iyong anak.
Larawan mula sa iStock
Kaya naman mahalaga rin na malaman kung anu-ano ang mga uri ng bulateng maaring matagpuan sa tiyan ng isang tao, at kung ano ang mga posibleng sanhi, sintomas at gamot para sa mga ito.
1. Pinworms
Ito raw ang pinakakaraniwang bulate na natatagpuan ng mga bata. Wala pang 1/2-inch ang haba nito at mahilig itong manirahan sa intestines.
Sanhi
Kadalasan, kumakalat ito sa mga tao sa pamamagitan ng fecal-oral transmission. Kapag nakahawak ang bata ng isang bagay na nagtataglay ng itlog ng mga bulateng ito tapos isinubo niya ang kaniyang mga kamay.
Makakapasok na ang mga bulateng ito sa katawan at maninirahan sa ating tiyan. Kapag lumaki na ang mga bulate, pumupunta ang babaeng worm sa bahagi ng puwet at doon sila nangingitlog.
Sa oras naman na kinamot ng taong iyon ang affected area, nalilipat ang mga itlog sa kaniyang mga kamay, at mapupunta sa kahit anong bagay na hawakan nito.
Maaring magtagal ng ilang oras sa ating mga kamay ang mga itlog ng mga bulateng ito nang hindi natin napapansin. Gayundin, maaring manirahan ang mga itlog sa mga contaminated surfaces ng hanggang 3 linggo.
Dahil sa mahilig silang magsubo ng mga bagay tulad ng kanilang mga laruan, mas mabilis na nahahawa ng pinworm ang mga bata. Maari rin nilang mailipat ang mga itlog sa kanilang mga pagkain o inumin.
Sintomas
Ang pangunahing sintomas na mayroong pinworm na bulate sa tiyan ay ang matitinding pangangati ng bahagi ng kaniyang puwet. Kaya naman kung nagrereklamo ang iyong anak na makati ang bahaging iyon ng kaniyang katawan, huwag itong balewalain at patingnan ito.
Gamot
Madali namang gamutin ang bulateng pinworm sa tiyan sa pamamagitan ng pag-inom ng mga oral anti-parasitic medication o pampurga.
Dahil mabilis kumalat ang impeksyong ito, mas makakabuti na uminom na ng gamot ang buong pamilya kung matutuklasang isa sa kanila ay may bulate sa tiyan. Subalit bago uminom ng mga pampurga, mas mabuting tanungin muna ang iyong doktor para makasiguro.
2. Roundworms
Kung mayroon kayong alagang aso o pusa sa bahay, mas malaki ang posibilidad na magkaroon ng ganitong uri ng bulate sa tiyan ang iyong anak.
Sanhi
Kapag siya ay nakahawak ng isang bagay o lupa kung saan mayroong dumi ng aso o pusa, tapos isinubo niya ang kaniyang kamay, maaring mapunta ang itlog ng roundworms sa kaniyang katawan.
Subalit hindi tulad ng pinworms, hindi naman kumakalat ng person to person ang bulateng ito.
Larawan mula sa Freepik
BASAHIN:
Paano nga ba maiiwasan ang bulate sa tiyan ng mga bata?
Cooking at home more often? Remember these tips to help ensure food safety
Easy at fun experiment na magtuturo sa anak mo na maghugas ng kamay
Sintomas at komplikasyon
Ang roundworm infection ay maaring magdulot ng sakit na tinatawag na Toxocariasis. Ilan sa mga sintomas nito ay ang pananakit ng tiyan, lagnat, ubo at maging pagkokombulsyon.
Dapat ingatan ng mga magulang na magkaroon ng ganitong bulate sa tiyan. Ayon kay Debbie-Ann Shirley, MD, isang espesyalista sa pediatric infectious diseases, matind ang mga komplikasyon na dala ng roundworms.
“The worm matures in the gut and then likes to travel to the lung,” aniya.
“From the lung, the worm can occasionally travel to the eyes, leading to vision loss. Or it may go to the brain where it can cause encephalitis, which leads to seizures and brain damage.”
Gamot
Kapag natukoy na roundworm ang sanhi ng sakit ng bata, madali na itong magamot gamit ang tamang medication. Subalit dapat ay ipaalam ng magulang kung posibleng na-expose sa dumi ng aso o pusa ang kaniyang anak. Dahil kung akalain ng doktor na asthma ang dahilan ng mga sintomas, hindi gagaling ang bata, at maari pang lalong humina ang kaniyang immune system.
3. Tapeworms
Ito naman ang mahahaba at flat na bulate n maaring humaba hanggang 20 feet at maaring magtagal ng ilang dekada sa loob ng ating katawan, ayon sa Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Mayroon ring iba-ibang uri ng tapeworms
Sanhi
Ang pangunahing sanhi ng pagkakaroon ng ganitong klaseng bulate sa tiyan ay kapag nakakain ng pagkain o inumin na mayroong itlog ng tapeworms. Karaniwang nangyayari ito kapag kumakain tayo ng mga hilaw na karne o isda.
“When you ingest one of these worms, it goes into the intestines where it matures and lays eggs, which then pass on through the stool to continue the life cycle,” ani Shirley.
Sintomas at komplikasyon
Maari ka namang magkaroon ng sakit na Taeniasis kapag mayroong ganitong bulate sa iyong tiyan. Kadalasan, banayad lang ang mga sintomas nito gaya ng pananakit ng tiyan, kawalan ng gana, pagsusuka at pagbaba ng timbang.
Pero may ilang kaso rin kung saan ang mga bulate ay umakyat papunta sa brain at nagdulot ng seizures at isang malalang kondisyong tinatawag na neurocysticercosis na nagsasanhi rin ng epilepsy.
Gamot
Magagamot rin ng mga oral medications o pampurga ang tapeworm infections. Pwera na lang kung umabot na ito sa utak ng tao.
“Once the worm reaches the brain, as it dies it can cause inflammation, so doctors may need to prescribe steroids to reduce the inflammation, along with anti-parasitic medication,” ayon kay Shirley.
Kaya naman kung nakakaramdam ng sintomas ng alin mang tapeworm infections, kumonsulta na agad sa iyong doktor upang maagapan at mabigyan ng tamang lunas.
Larawan mula sa iStock
Paalala ng DOH tungkol sa pagpupurga
Samantala, nagbigay naman ng paalala ang DOH tungkol sa sa pag-inom ng pampurga sa bulate sa tiyan.
Ayon sa precautionary measures na ipinalabas ng DOH, ang deworming tablet na Albendazole 400mg at Mebendazole 500mg tablet ay dapat iniinom nang may laman ang tiyan o pagkatapos kumain.
Asahan ring maaring makaranas ng “adverse events” ang isang batang uminom ng gamot pampurga. Ito ay ang allergy, mild abdominal pain, diarrhea at erratic worm migration o paglabas ng bulate sa katawan ng bata. Madalas ay mararanasan daw ang mga sintomas na ito sa unang sampung oras matapos makainom ang bata ng pampurga sa bulate sa tiyan.
Pinaalala rin ng DOH na may ilang bata ang hindi puwedeng uminom ng gamot na pampurga. Ito ay ang mga batang may sakit, nakakaranas na pananakit ng tiyan, may lagnat at nagtatae. Pati narin ang nakaranas na ng hypersensitivity sa gamot at severely malnourished o underweight.
Sa mga paaralan na nagbibigay ng libreng pampurga, nagbibigay muna sila ng parent consent form. Ito ay pipirmahan ng mga magulang matapos matiyak na hindi nakakaranas ng mga nabanggit na kondisyon ang anak.
Paalala rin sa mga magulang, huwag basta-bastang magpapainom ng pampurga sa iyong anak nang hindi kumukonsulta sa kaniyang pediatrician.
Paano makakaiwas sa bulate sa tiyan
Larawan mula sa Freepik
Lubhang nakakadiri kung iisipin at nakakatakot pala ang magkaroon ng bulate sa tiyan. Lalo na sa mga anak natin na mahilig magsubo ng kanilang mga kamay. Kaya naman narito ang ilang bagay na dapat tandaan upang maiwasan ang pagkakaroon ng worm infestations:
- Ugaliing maghugas ng kamay gamit ang sabon at tubig. Turuan rin ang iyong anak ng tamang paraan ng paghuhugas ng kamay.
- Maghugas lagi ng kamay pagkatapos gumamit ng banyo at kapag pinapalitan ang diaper ni baby.
- Panatiliing malinis ang iyong katawan. Maligo at magpalit ng iyong damit at underwear araw-araw.
- Panatiliing maiksi ang mga kuko at iwasan ang pagkakamot. Iwasan rin ang pagkagat ng mga kuko.
- Panatiliing malinis ang inyong kapaligiran lalo na kung mayroon kayong mga alagang aso o pusa. Ligpitin ng maayos ang kanilang dumi at linisin ang lugar na ito pagkatapos.
- Gumamit ng mainit na tubig sa paglalaba ng mga damit, kurtina at sapin sa kama para mamatay ang mga itlog ng bulate.
- Mas mabuti rin kung maliwanag ang paligid dahil ayaw ng mga bulate ang sinag ng araw.
- Siguraduhin ring malinis at naluto nang maayos ang iyong kinakain. Iwasang kumain ng hilaw.
Ang kalinisan ng katawan at paligid ay importante hindi lang para makaiwas sa bulate sa tiyan, kundi pati na rin para maiwasan ang iba’t ibang uri ng sakit.
Source:
Healthline, UVAHealth
Dito sa theAsianparent Philippines, mahalaga sa amin ang makapagbigay ng impormasyon na wasto, makabuluhan at napapanahon ngunit hindi ito dapat gawing pamalit sa payo ng doktor, o kaya sa medical treatment. Walang pinanghahawakang responsibilidad ang theAsianparent Philippines sa mga nagnanais na uminom ng gamot base sa impormasyon sa aming website. Kung mayroong agam-agam, ay nirerecomenda naming magpakonsulta sa doktor upang makakuha ng mas malinaw na impormasyon.
May katanungan tungkol sa pagpapalaki ng anak? Basahin ang mga artikulo o magtanong sa kapwa magulang sa aming app. I-download ang theAsianparent Community sa iOS o Android!
