#AskDok: Ano ang puwedeng gawin kapag kinakabag ang buntis?

Bukod sa abalang nararanasan dulot ng morning sickness at madalian at labis na pagkaramdam ng pagod, kabag na yata ang isa sa mga pinakamadalas na idinaraing ng mga ina sa buong panahon ng kanilang pagbubuntis. Ang ilang gamot sa kabag ng buntis at mahahalagang dapat gawin ang ating sinaliksik at inilapit kay dok.

Ang kabag ay ang pagpasok ng sobra-sobrang hangin sa loob ng bituka sa pamamagitan ng iba’t ibang gawain. Ang pagkaipon at pamamalagi nito sa loob ng tiyan ang nagiging dahilan ng hindi magandang pakiramdam sa kinakabag. Gaya ng mga sumusunod:

• parang busog na busog
• matigas  o kaya nama’y pahilab-hilab na tiyan
• kakapusan sa paghinga
• pananakit ng likod sa mababang bahagi

Ngunit paano na nga lang ba kung buntis ang makaranas ng kabag? Hindi ba’t nakakakaba at nakatataranta ito para sa ina, sa takot na baka maapektuhan ang sanggol sa loob ng kaniyang sinapupunan?

Ayon kay Dr. Maria Carla Esquivias-Chua, isang doktor na may ispesyalisasyon sa obstetrics and gynecology,  mahalagang mai-quantify ng buntis ang kaniyang nararanasan at nararamdaman upang masigurong kabag nga ang kaniyang iniinda.

Para makatiyak na kinakabag nga ang buntis, aniya, “usually parang bloated siya. Nasa may upper part ng abdomen, hindi ‘yong mismong matris. Hindi matigas ‘yong sa may puson niya.”

“Kung sa may part ng sikmura, bloated sa taas [at] parang matigas ‘yong tiyan niya, so, it’s really a kabag,” pagtitiyak pa ni dok.

Mahalagang nalalaman din ng mga inang nagbubuntis kung paano wastong obserbahan at ituring ang iba’t ibang pakiramdam na nararanasan ng kanilang katawan.

• Una, upang nalalapatan ng mga tamang paunang lunas ang anumang pakiramdam na iniinda.
• Pangalawa, nakaiiwas ito sa pag-iisip ng kung ano-ano ng buntis, na nauuwi sa “unnecessary” stress na maaaring makaapekto kay baby s sa loob ng tiyan.
• Pangatlo, mainam na practice ito para higit pang nakikilala ang pangkalahatang kalagayan ng kalusugan ng sariling katawan at ng anak sa sinapupunan.

Dahil ang kabag ay may kinalaman sa discomfort sa loob ng tiyan ng ina, asahang kaakibat nito ang pangambang para sa safety ni baby na kasunuran lamang ng bahaging sikmura ng ina.

Kung si Dr. Esquivias-Chua ang tatanungin, bagama’t may medication na maaaring ihatol sa buntis kung talagang malala o lumalala ang hindi kaaya-ayang pakiramdam na nararanasan nito, mas mainam na umiwas pa ring painumin ng gamot ang buntis hangga’t maaari. Sa halip, nagbahagi siya ng mga puwedeng gawin kung nakararanas ng kabag ang buntis.

• Mag-warm compress sa itaas na bahagi ng tiyan. Partikular ito sa bahaging sikmura, mula sa itaas ng pusod hanggang sa ilalim ng dibdib.
• Gumalaw-galaw at maglakad-lakad. Makatutulong ito para lumabas paunti-unti ang hangin sa loob ng tiyan.
• Kung constipated at matagal nang hindi nakadudumi, halimbawang tatlong araw na, maaaring uminom ng Duphalac para mapalambot ang dumi. Sa pagpapalambot ng dumi, nailalabas din ang “flatulent” o iyong accumulated air, at makapagpapaginhawa ito sa buntis.

Samantala, kung nakadumi na rin ang buntis at hindi nabawasan ang hindi magandang pakiramdam nito tulad ng patuloy na pananakit ng tiyan, kailangan na ito ng agarang pagkonsulta sa kaniyang ob-gyn. Kailangan kasing matukot nang opisyal kung kabag nga ba ang nararanasan ng buntis, o baka naman paghilab na pala ng tiyang may kinalaman sa lagay ng bata sa loob ng sinapupunan.

Sakaling makumpirmang wala namang contraction, o kaya’y preterm labor na nagaganap, at talagang kabag ang nararanasan ng buntis, maaari na nilang bigyan ng gamot sa kabag ng buntis ang pasyente. Kaakibat nito, kailangang maobserbahan ang pasyente at magabayan, maging ang asawa o sinomang kasama niya sa bahay, ng mga bagay na puwede gayundin ang hindi makaiinam para sa kaniyang sitwasyon.

Pagbibigay-diin ni Dr. Esquivias-Chua, ang pinakamainam na gawin ng buntis ay iwasan ang mga posibleng makapagdulot dito ng kabag, na kaniya namang inisa-isa sa atin.

• Huwag magpapagutom saka kakain nang marami at biglaan. “Small frequent eating” ang kaniyang ipinapayo sa mga buntis para iwas kabag.
  Paliwanag niya, dahil mabagal ang motility ng mga buntis, asahang mabagal din ang galaw ng bituka.
  Normal lamang ito para sa mga buntis, bunsod ng mas mataas na lebel ng progesterone hormones na nakaaapekto sa motility ng buntis.  Ang motility ay tumtukoy rin sa metabolismo o proseso ng pagtunaw ng digestive system natin sa ating mga kinakain.
• Umiwas na magsalita habang kumakain, pati na kapag umiinom.
• Nguyain nang maayos at may tamang bilis o bagal ang pagkain. Huwag magmadali, at tiyaking nadudurog sa bibig pa lamang ang mga kinain nang hindi ito buo-buong malulunok at babagsak sa bituka.
• Panatilihing maayos ang tindig palagi, nakaupo man o nakatayo.
• Tuwing matatapos kumain, maglakad-lakad nang bahagya upang magalaw ang bituka.
• Umiwas sa mga pagkaing nakapagpapakabag tulad ng mga beans o buto/mabuto at starchy gaya ng patatas, mais, pasta, tinapay, at iba’t ibang klase ng beans at butil tulad ng oat, barley, at kanin.
• Kung may lactose intolerance, umiwas sa pag-inom ng mga gatas dahil madali itong magdulot ng kabag at pakiramdam na nanlalaki ang tiyan at hindi makahinga. Dahil ito sa kahirapan ng bitukang tunawin ang protina o lactose na sangkap at nilalaman ng gatas.
• Umiwas sa mga inuming may soda tulad ng softdrinks. Nagtataglay ito ng carbonated gas na maaaring maipon sa sikmura ng buntis. Bukod sa ipinagbabawal din talaga ito dahil mataas ang lebel ng sugar content nito na hindi nakabubuti pareho sa ina at sa sanggol.

Sa iba pang karagdagang impormasyon naman at tagubilin mula kay Dr. Esquivias-Chua, maging maingat din sa mga abdominal pain o pananakit ng tiyan na maaaring surgical na pala. Surgical ang tawag sa kategorya ng kondisyon kung ito ay nangangailangan ng operasyon upang malunasan.

Isang halimbawa nito ang pananakit ng sikmura, na inaakalang kabag lamang, pero gumuguhit at umaabot ang sakit sa kanang bahagi ng tiyan. Kapag nangyaring sinamahan o sinabayan ito ng lagnat, agad na magpasuri sa inyong doktor o magtungo sa pinakamalapit na ospital sapagkat appendicitis ang uri ng gayong kaso.

Sa huli, malaking bagay na naaaaral ng mga buntis ang takbo at pang-araw-araw na kalagayan ng kanilang kalusugan. Nakatutulong ito sa mas panatag na journey ng inyong pagbubuntis; dahilan para maging palagay rin at iwas-stress si baby sa loob ng inyong sinapupunan.

MAHALAGANG PAALALA: Hindi layon ng artikulo ang maghatol ng anumang opisyal na medical advice kundi ito ay para makapagbahagi lamang ng mga gabay na impormasyon sa ating mga mambabasa.

Para sa mga nagnanais ng karagdagang impormasyong medikal at personal na konsultasyon mula sa ating kinapanayam na ob/gyn, hanapin at i-like lamang ang Facebook page ng kanilang clinic, MCEC Mother and Child OB-Gyne Ultrasound and Pedia Clinc. Si Dr. Maria Carla Esquivias-Chua ay aktibong Ob/Gyn consultant ng Capitol Medical Center.

Also read: Kabag ng baby: Sanhi, sintomas, at gamot para dito

Additional source: MedicalNewsToday