Pulmonya sa bata at matanda: Mga dapat mong malaman sa sakit na ito

Problema na ang pulmonya ng maraming tao. Isa itong sakit na madaling makahawa at nagiging banta sa ating kalusugan. Ating alamin kung ano ang dahilan ng pagkakaroon nito, mga sintomas na dapat bantayan pati na rin ang mga malalim na kaalaman tungkol rito.

Ano ang pulmonya o pneumonia?

Ang pulmonya o pneumonia ay nangyayari kapag nagkaroon ng impeksyon sa air sac ng parehong baga ng tao. Ang mga air sac na ito ay magkakaroon ng fluid o pus na nagiging dahilan ng pag-ubo ng plema ng isang tao.

Hindi dapat balewalain ang sakit na ito. Kung mapapabayaan at hindi agad magagamot, maaaring magkaroon ng seryosong komplikasyon at puwedeng tumagal ang gamutan. Pinapahina ng pulmonya ang immune system ng isang tao. Kadalasang nagiging seryoso ito sa mga sanggol o nasa 65 years old pataas.

Minsan ay sinasamahan pa ito ng lagnat, panlalamig o hirap sa pag-hinga.

Gamot sa pulmonya | Image from Freepik

Sanhi ng pulmonya o pneumonia

Ang pangunahin na pinagmumulan ng pulmonya ay ang bacteria, virus o fungi na makikita sa baga. Kadalasan itong makukuha sa hangin na nilalanghap natin. May kakayahan ang ating katawan na labanan ang mga bacteria ngunit may pagkakataon din na natatalo tayo kahit na healthy ang pangangatawan.

Nahahati sa iba’t ibang uri ang pulmonya. Narito ang pinaka common sa kanila:

Community-acquired pneumonia

Ang community-acquired pneumonia ay ang pinakakaraniwan na uri ng sakit na ito. Makikita ito sa labas ng ospital. Ito ay dahil sa:

• Bacteria – maaari na lamang magkaroon ang iyong katawan dahil sa bacteria o pagkatapos mong magkaroon ng sipon o lagnat. Ang tawag dito ay lobar pneumonia.
• Fungi – Makikita ang uri ng pulmonya na ito sa mga taong mahina ang immune system o may chronic health problem.
• Bacteria-like organisms – Ang tinatawag na ‘mycoplasma pneumoniae’ ay maaaring dahilan ng pulmonya. Mayroon itong katamtamang sintomas kumpara sa ibang uri ng pneumonia.
• Viruses – Sa panahon ngayon, ang COVID-19 ay maaaring magdulot ng pneumonia sa isang tao. Bantayan ang virus na ito dahil maaaring magdulot ng sipon o lagnat. Kadalasang tinatamaan ng virus ang mga batang 5 years old pababa.

Gamot sa pulmonya | Image from Freepik

Sintomas ng pulmonya

Kung sakaling mapansin mo ang mga sintomas na ito, ‘wag itong ipagsawalang bahala:

• Fatigue
• Lagnat
• Nausea
• Ubo na may kasamang plema
• Pananakit ng dibdib kapag umuubo o humihinga
• Hirap na paghinga
• Pagdudumi
• Pagsusuka
• Mababang temperatura

Ang mga sintomas na ito ay nakadepende sa lagay ng kanilang pulmonya. Hindi nagpapakita ng ibang sintomas ang mga sanggol. Tanging mapapansin mo lang ay kapag sila ay nagsuka, nagkaroon ng lagnat o umubo. Kasama na ang walang ganang kumain at hirap sa paghinga.

Paano ito maiiwasan ang pneumonia?

Kung sakaling mapansin mong kakaiba ang iyong nararamdaman at mayroon kang sintomas katulad nang nasa taas, ‘wag mag-atubiling magpatingin sa doktor.

Gamot sa pulmonya | Image from Freepik

Ngunit maaari mo pa rin namang maiwasan ang ganitong sakit. Sundin lamang ang mga paraang ito:

• Proper vaccination – Habang bata pa lamang, kailangan ay kumpletuhin ang vaccine sa bata lalo na para sa pneumonia.
• ‘Wag manigarilyo – Ang paninigailyo ay nakakasira at nakakapagpahina ng iyong baga. Kaya naman tigilan na ito hangga’t maaga pa.
• Malakas na immune system – Kumain ng masustansyang pagkain, regular na ehersisyo at sapat na tulog ang kailangan ng iyong pangangatawan para maging malakas.
• Malinis na pangangatawan – Palagiang maghugas ng kamay at panatilihin ang good hygiene para makaiwas sa mga bacteria.

Iba pang kaalaman tungkol sa pulmonya o pneumonia

Maaaring maipasa sa ibang taong ang pulmonya sa pamamagitan ng pag-ubo o pagbahing. Ang maliliit na droplets mula sa bibig at ilong ng taong may pneumonia ay maaaring mapasa sa iba.

Para sa gamot sa pulmonya, maaaring makatulong ang mga gamot sa botika na panlaban sa sakit na ito. Ngunit tandaan, kailangan muna ng proper prescription na magmumula sa iyong doctor.

Walang pinipiling edad ang pulmonya. Maaaring magkaroon nag lahat lalo na ang mga sanggol at edad 65 years old pataas. Kasama na rito ang mga mahina ang immune system, naninigarilyo at mayroong chronic disease.

Source:

Mayo Clinic, Harvard health Publishing

BASAHIN:

ALAMIN: Ang iba’t-ibang mabisang gamot sa ubo para sa bata at matanda

COVID-19 virus, kumakapit sa balat hanggang 9 na oras kapag nagkaroon ng contact dito

#AskDok: Nakakahawa ba ang pneumonia?

Dito sa theAsianparent Philippines ay mahalaga sa amin ang makapagbigay ng impormasyon na wasto, makabuluhan at napapanahon ngunit hindi ito dapat gawing pamalit sa payo ng doktor, o kaya sa medical treatment. Walang pinanghahawakang responsibilidad ang theAsianparent Philippines sa mga nagnanais na uminom ng gamot base sa impormasyon sa aming website. Kung mayroong agam-agam, ay nirerecomenda naming magpakonsulta sa doktor upang makakuha ng mas malinaw na impormasyon.