Palagi bang sumasakit ang tiyan mo na may kasamang pagtatae at pagsusuka? Maaaring ikaw ay mayroong gastroenteritis o isang digestive tract na sakit. Alamin ang sanhi ng gastroenteritis at ang pwedeng gamot sa sakit at sintomas nito.
Mababasa sa artikulong ito:
- Ano ang gastroenteritis
- Paano nagkakaroon ng gastroenteritis ang isang tao?
- Gamot sa gamot sa gastroenteritis
- Paano maiiwasan ang pagkakaroon ng gastroenteritis sa pamilya
Ano ang gastroenteritis?
Gamot sa pagtatae o Gastroenteritis: Mga dapat mong malaman! | Image from Freepik
Ang gastroenteritis o stomach flu ay isa sa mga karaniwang sakit sa digestive tract na dumadapo sa mga tao, partikular sa mga baby at maliliit na bata.
Ito ay isang impeksyon sa bituka na kadalasang dulot ng virus o bacteria na siyang nagiging sanhi ng mga sumusunod na sintomas ng gastroenteritis:
- pagsusuka
- pagtatae o diarrhea
- pananakit at paninigas ng tiyan
- pagkahilo
- sakit ng ulo
- lagnat
Sa artikulong ito, ipaliliwanag kung paano nagkakaroon ng gastroenteritis ang isang tao at kung ano ang mga gamot sa pagsusuka ng bata at pagtatae na pangunahing sintomas ng sakit na ito.
Paano nagkakaroon ng gastroenteritis ang isang tao?
May ilang sanhi ang gastroenteritis ng isang tao. Ito ay ang mga sumusunod:
1. Virus
Ang mga virus na ito ay ang norovirus, calicivirus, astrovirus, adenovirus at ang pinaka-karaniwan sa lahat, ang rotavirus. Kadalasan itong nakukuha ng mga bata sa pagsubo ng maruming kamay o bagay.
2. Bacteria
Ilan sa mga ito ay ang E.coli, salmonella, shigella, clostridium difficile at campylobacter. Nakukuha ang mga ito sa mga pagkaing hindi naluto ng maayos o nakontamina.
3. Parasitiko
Ito ang mga entamoeba histolytica, giardia lamblia at cryptosporidium. Bagaman bihirang magkasakit pula rito, nakukuha ang mga ito sa maruruming swimming pools at pag-inom ng kontaminadong tubig.
4. Bacterial toxins
may mga bacteria na nagdudulot ng gastroenteritis dahil sa kanilang by-product gaya ng staphylococcal bacteria na naglalabas ng toxins na kumokontamina ng isang pagkain. Ilan sa mga ito ay nakukuha sa mga kontaminadong seafood.
5. Mga nakalalasong kemikal
Halimbawa nito ay ang pagkalason sa arsenic, cadmium, lead o mercury na siyang nagigng trigger sa pagkakaroon ng gastroenteritis.
6. Medikasyon sa isang sakit
May ilang gamot na nagiging sanhi ng gastroenteritis gaya ng ilang antibiotics, antacids, laxatives at mga gamot sa chemotherapy.
7. Labis na pagkain ng maasim na pagkain gaya ng mga citrus fruits
Pinatataas nito ang acid level ng digestive tract ng tao na siyang nagiging sanhi ng stomach flu.
Ano ang gamot sa pagsusuka: gamot sa pagsusuka home remedy
Walang specific na gamot sa nasusuka o gamot para sa sakit na gastroenteritis kaya naman narito ang mga dapat gawin kung isa sa miyembro ng iyong pamilya ay mayroon nito.
Hindi lang sa bata nangyayari ang suka at pagtatae. Kaya naman narito rin ang gamot sa pagsusuka at pagtatae ng matatanda. Tandaan ang mga ito upang mabawasan ang mga sintomas ng gastroenteritis.
1. Painumin ng maraming liquids.
Kailangan ito upang hindi mag-dehydrate ang isang taong dumaranas ng pagsusuka at pagtatae. Pinakamainam na painumin lagi ng tubig o oral rehydration drinks. Maaari ring pakainin ng mga pagkaing may sabaw.
Kung baby ang may gastroenteritis at nagsusuka ang bata ay ipagpatuloy lamang ang pagpapa-breastfeed sa kaniya. Huwag naman painumin ng kape, tsaa at softdrinks ang mga matatanda.
Gamot sa pagtatae o Gastroenteritis: Mga dapat mong malaman! | Image from Unsplash
2. Bigyan ng mga gamot na paracetamol, anti-diarrhea o anti-vomiting.
Maaaring painumin ng paracetamol ang tao kung siya ay nilalagnat.
Puwede ring painumin ng gamot sa pagtatae gaya ng loperamide at metoclopramide para naman sa pagsusuka. Ngunit mas mabuting magpatingin muna sa doktor upang maresetahan ng tamang gamot.
3. Pagkain para sa nagsusuka
Kung ikaw ay nagsusuka dahil sa gastroenteritis, at kaya nang kumain muli. Maaaring kumain ng kaunti sa mga sumusunod:
- Bananas, rice, applesauce, dry toast o BRAT diet
- Bland, easy-to-digest foods
- Sa loob ng 24-48 oras pagkatapos ng huling pagsusuka, iwasan ang mga pagkaing maaaring makairita o maaaring mahirap tunawin tulad ng alkohol, caffeine, taba/langis, maanghang na pagkain, gatas o keso.
Pagsusuka ng bata: gastroenteritis nga ba?
Dahilan ng pagsusuka ng bata
Kung iyong anak ay nakararanas ng pagsusuka, mahalagang alamin muna ang maaaring sanhi ng pagsusuka ng bata. Ito ay para mas mabigyan ito ng angkop na gamot o tulong.
Ang pagsusuka ng bata pero walang lagnat ay maaaring senyales na ito ay apektado ng gastroenteritis. Nagsisimula ang mga sintomas 12–48 oras pagkatapos makuha ng iyong anak ang virus. Kasama ng pagsusuka, malamang na magkakaroon din sila ng pagtatae, pagduduwal, at pananakit ng tiyan.
Karamihan sa mga bata na may ganitong karamdaman ay bumubuti sa loob ng 1 hanggang 3 araw. Ngunit ang mga sintomas ng gastroenteritis ay maaaring tumagal ng 7-10 araw.
Gamot sa sakit ng tiyan at pagsusuka ng bata
Maaaring magbigay muna ng gamot sa pagsusuka home remedy. Maaari ring tumawag na agad sa iyong doktor para sa mas siguradong gamot sa pagsusuka ng bata.
Ang mga bata na nagsusuka ay dapat bigyan ng maraming fluids upang makatulong na maiwasan ang dehydration. Siguraduhin ang pag-inom ng iyong anak ng fluids. Kapag hindi ito sinuka, painumin ulit ang bata ng mas maraming fluids every 10-15 minutes.
Juice, soda, carbonated na inumin, tsaa, sports drink, at inuming naglalaman ng caffeine ay hindi dapat ibigay sa mga sanggol at maliliit na bata. Ang mga inuming ito ay maaaring maglaman ng masyadong maraming asukal, na maaaring magpalala ng pagtatae. Naglalaman din ito ng kaunting salt (electrolytes), na kailangan upang palitan ang mga nawala sa katawan.
Kapag natigil ang pagsusuka nito at maaari nang kumain, subukan ang maliit na halaga ng mga simpleng pagkain. Ito ay tulad ng sopas, kanin, pasta at tinapay.
Kung sila naman ay may lagnat, maaari silang bigyan ng angkop na paracetamol para sa bata.
Siguraduhing regular na naghuhugas ng kamay habang inaalagaan ang anak na may sakit. Panatilihin din ang pagdidisinfect. Hintayin ang 48 na oras pagkatapos mawala ang mga sintomas bago papasukin muli ito sa paaralan.
Halamang gamot sa pagsusuka ng bata
Kung walang kakayahan o paraan upang magtanong sa doktor, maaaring gamitin ang sumusunod na halamang gamot sa pagsusuka ng bata. Ngunit mas nararapat pa rin na gumamit ng gamot na angkop at ligtas para sa iyong anak.
Ang isang halamang gamot para sa pagsusuka ng bata ay ang luya. Maaaring uminom ng salabat o tsaa na gawa sa luya. O kaya naman ay maliit na piraso ng luya o candy na gawa sa luya.
Bakit hindi dapat balewalain ito
Ang simpleng pagtatae at pagsusuka ay maaaring maging malubha kung hindi ito aagapan ng mga gamot sa pagsusuka ng bata at pagtatae. Maaari itong ikamatay ng tao kaya dapat na maging mapagmatyag sa mga nakikitang sintomas ng gastroenteritis.
Dalhin agad sa ospital ang taong may pagsusuka at pagtatae kung siya ay nakararanas ng mga sumusunod:
- Kung nagpapakita na ng senyales ng dehydration gaya ng pamumutla, panlalamig ng mga paa at kamay, pagkatuyo ng bibig at pagkakaroon ng madalang at madilim ng kulay ng ihi
- Kung ang lagnat ay hindi bumababa sa 38.9 C
- Pagkakaroon ng dugo sa kanyang dumi
- Pagsuka ng may kasamang dugo
- Pagiging sobrang iritable
- Pagkaramdam ng matinding pananakit ng katawan
Paano maiiwasan ang pagsusuka o pagkakaroon ng gastroenteritis sa pamilya
Prevention is better than cure kaya naman narito ang ilang tips upang maiwasan ang pagkakaroon nito sa pamilya.
1. Ugaliin ang madalas na paghuhugas ng mga kamay.
Turuan ang mga bata na maghugas ng kanilang mga kamay bago at pagkatapos kumain. Maghugas ng kamay bago magprepare ng mga pagkaing lulutuin para sa pamilya.
Maghugas rin ng kamay pagkatapos:
- gumamit ng palikuran
- umubo, bumahing o suminga
- manigarilyo
- humawak ng mga alagang hayop
Gamot sa pagtatae o Gastroenteritis: Mga dapat mong malaman! | Image from Unsplash
2. Paggamit ng hiwalay na utensils
Gumamit ng hiwalay na kitchen utensils sa mga pagkaing basa at tuyo upang maiwasan ang kontaminasyon ng mga pagkain.
3. Tamang temperatura ng mga pagkain
Ilagay ang mga pagkain sa tamang temperatura at laging siguruhing selyado ito upang maiwasan ang pagkapanis ng mga pagkain at food poisoning.
4. Siguraduhin na lutuing mabuti ang mga pagkain na ihahain
Lutuing maigi ang mga pagkain. Sa ganitong paraan mapapatay ang mga virus at bacteria sa pagkain.
5. Kalinisan ng kapaligiran
Panatilihing malinis ang kapaligiran. Gumamit ng mga disinfectant sprays sa paglilinis ng bahay upang mapatay ang mga virus at bacteria na sanhi ng gastroenteritis.
6. Iwasan ang pagsasama ng mga eating utensils sa taong infected nito.
Nakakahawa ang gastroenteritis kaya dapat na iwasan ang paggamit ng parehong utensils ng taong infected. Banlian ng mainit na tubig ang mga utensils upang mapatay ang virus o bacteria.
7. Huwag munang makisalamuha sa ibang tao
Huwag munang pumasok sa eskwela o opisina ng at least 48 oras pagkatapos lumipas ng mga sintomas ng sakit. Ito ay para maiwasan ang pagkalat ng sakit o viral infection sa lugar at hindi mahawa ang ibang tao.
Maaari bang maging Covid-19 ang pagsusuka at pagtatae?
Narito ang mga sintomas ng Covid-19 na maaari niyong tignan upang malaman kung simpleng pagsusuka at pagtatae nga ba ito, sintomas ng Gastroenteritis o baka naman ay isa ng sintomas ng Covid-19.
Common na sintomas:
- Hirap sa paghinga
- Malalang ubo sa paglipas ng panahon
- Runny nose
- Lagnat
- Panginginig
- Pagkapagod
Iba pang sintomas:
- Mga sintomas ng gastrointestinal tulad ng pagtatae, pagduduwal, at pagsusuka
- Panginginig
- Sakit sa lalamunan
- Pagkawala ng lasa o amoy
- Sakit ng ulo
- Pananakit ng kalamnan
- Baradong ilong
- pagkawala ng kulay ng mga daliri o paa
- Pink eye
- Pamamantal
Ang mga indibidwal na may COVID-19 ay maaaring magkaroon ng ilan, lahat, o wala sa mga sintomas sa itaas. Kung makakaramdam man ng anumang sintomas, may exposure sa isang positive patient, o kaya naman may hinalang Covid-19 nga ang nakaapekto sa iyong kalusugan, agad na makipag-ugnayan sa iyong local health unit o doktor. Panatilihin din ang pag-isolate, pagsuot ng face mask, at paghuhugas ng kamay at infected surfaces.
Dito sa theAsianparent Philippines ay mahalaga sa amin ang makapagbigay ng impormasyon na wasto, makabuluhan, at napapanahon, ngunit, hindi ito dapat gawing pamalit sa payo ng doktor, o kaya sa medical treatment. Walang pinanghahawakang responsibilidad ang theAsianparent Philippines sa mga nagnanais na uminom ng gamot base sa impormasyon sa aming website. Kung mayroong agam-agam, ay nirerekomenda naming magpakonsulta sa doktor upang makakuha ng mas malinaw na impormasyon.
May katanungan tungkol sa pagpapalaki ng anak? Basahin ang mga artikulo o magtanong sa kapwa magulang sa aming app. I-download ang theAsianparent Community sa iOS o Android!
